خمی از شراب ربانی: گزیده مقالات شمس

بدیع الزمان فروزانفر، مقالات را یکی از گنجینه های ادبیات و لغت فارسی می داند و نیز اهمیت و ارزش آن را از این نظر که کلید آشنایی با اندیشه های مولاناست گوشزد می کند. در عین حال می گوید که مرموز ترین فصول تاریخ زندگی مولانا همان داستان پیوستگی و ارتباط او با شمس تبریزی است و کتاب مقالات پرده از روی بسیاری از این رموز و اسرار برمی دارد و علت فریفتگی مولانا به شمس را تا حدی واضح می سازد. در گذشته رسم چنان بوده که شاگردان و مریدان در مجلس ها از سخنان مشایخ و پیران یادداشت برمی داشتند. مقالات شمس مجموعه ی چنین یادداشت هایی است. این قبیل یادداشت های شتاب آلود و درهم و برهم را معمولا پس از تنظیم و تنقیح در وقت فراغت بازنویسی می کردند و آن را به نظر خود شیخ یا استاد می رسانیدند. مقالات شمس این بخت را نداشته، یعنی هیچ گاه از سواد به بیاض نیانجامیده و ترتیب و تنقیح نیافته است. مقالات، به صورتی که به دست ما رسیده، مجموعه هایی از همان یادداشت های تندنویس نامنظم است، مشتمل بر بسیاری عبارت های گسسته پاره و ناتمام. نسخه ی کامل کتاب مقالات شمس را نیز دکتر محمدعلی موحد خود تصحیح کرده است و در اینجا کوشیده تا با آوردن بخش های مهم و ضروری کتاب و همچنین توضیح غرایب لغوی، خواندن کتاب را برای خوانندگان مفیدتر و سهل تر کند.