مردان و رجزهایشان

تحلیل رجز از دو دیدگاه، به لحاظ لغوی و اصطلاحی، به نحو علمی پرداخته شده است. این امر به تبیین دقیق و شفاف ترکیب واژه‌ها و نقش‌های آنها در رجزها کمک می‌کند. رجز خواندن معمولا برای کسانی با شجاعت در میدان جنگ بود، به ویژه افراد و قهرمانانی که مقام و جایگاه ویژه‌ای در جامعه داشتند. به همین دلیل، ترتیب زمانی رجز خوانی مختص به عوام نبود و بیشتر به خاصّان اختصاص داشت. از موفقیت‌های سپاه امام حسین (ع) در عاشورا، می‌توان به این امر اشاره کرد که ویژگی‌های رجز خوانی، همچنان که در تاریخ رخ داده، در کربلا نیز مشهود بود. در این میدان جنگ، هم از جانب خواص و هم عوام، رجزهایی به گوش رسید که تعبیرهای معنوی و ارزش‌های روحانی از آن نشات می‌گرفت. این نکته قابل تأکید است که وقتی از خواص و یاران امام حسین صحبت می‌شود، آنچه از ارزش‌ها و شرافت روحی آنان بیان می‌شود، همچنان که در زمان‌های دیگر، محور افتخارات آنها بوده است. از خواص باشند یا عوام، در این باره تفاوتی نداشته و توجه به ارزش‌های روحی و معنوی مشترک آنها بوده است.