ایران بهانه بود انسانم آرزوست

این کتاب حاوی یادداشت‌های نویسنده درباره جنبه‌های مختلف تمدن، فرهنگ، و تاریخ ادب و هنر ایران، به ویژه دوران باستان و شاهنامه فردوسی است. از جمله مباحث و مقولاتی که در این یادداشت‌ها به چشم می‌خورند عبارت‌اند از: غارت آثار باستانی از کشور؛ حمله اعراب به ایران؛ هویت ایرانی؛ تاریخ ایران در آثار بیگانگان؛ فارسی‌گویی؛ فردوسی و شاهنامه شناسی؛ زبان و ادبیات فارسی؛ حمله اسکندر به ایران و پیامدهای آن؛ گوشه‌هایی از تاریخ ایران به ویژه عهد باستان؛ نام و آوازه بلند تاریخ و فرهنگ ایرانی؛ اوستا؛ زرتشت و پیروان او؛ میترائیسم؛ نژاد ایرانیان؛ مسیح و مسیحیت؛ عقاید نیچه؛ روشنگران و اصلاح جامعه بشری؛ بحث درباره نمودها و جنبه‌های مختلف تمدن ایران باستان؛ فروپاشی ساسانیان؛ نقش دولت سامانی در حفظ فرهنگ ایرانی؛ خط و انواع آن پیش از اسلام؛ ظهور اسلام؛ تاثیر فردوسی بر بوعلی‌سینا و خیام و حافظ و نظامی گنجوی؛ ملیت و فرهنگ ایرانی؛ سهروردی (شیخ اشراق) و بسیاری مباحث پراکنده دیگر در باب ایران و ایرانیان.